Zakończyła się konferencja w Marrakeszu—01-07-2013
W piątek zakończyła się konferencja dyplomatyczna w Marrakeszu, na której został przyjęty traktat o dostępie osób niewidomych do utworów drukowanych. Podczas ceremonii, która odbyła się 28 czerwca, przedstawiciele 51 państw podpisali traktat. Polska znalazła się wśród 129 państw, które traktat zaakceptowały podpisując jego akt końcowy.
Traktat został wypracowany pod auspicjami Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO). Jego głównym celem jest zwiększenie dostępu do utworów drukowanych (książek i prasy) dla osób niewidomych i niedowidzących oraz osób z dysfunkcjami utrudniającymi zapoznawanie się z drukiem (beneficjentów). Zgodnie z traktatem państwa, które zostaną jego stronami, będą musiały wprowadzić do krajowych regulacji przepisy o dozwolonym użytku na rzecz wskazanych wyżej beneficjentów, tak aby mogli oni w ułatwiony sposób korzystać z krajowych oraz zagranicznych książek i prasy.
Zgodnie z zaproponowanym w traktacie modelem przepisy o dozwolonym użytku mają umożliwić uprawnionym podmiotom ( np. organizacjom non – profit lub instytucjom rządowym działającym na rzecz beneficjentów) dystrybuowanie i publiczne udostępnianie kopii utworów w formatach dostępnych dla osób niewidomych lub z dysfunkcjami utrudniającymi zapoznanie się z materiałami drukowanymi. Wskazane podmioty będą mogły takim osobom udostępniać kopie utworów w danym kraju oraz za granicą. Zgodnie z traktatem beneficjenci będą mogli również sporządzić kopię utworu przeznaczoną do prywatnego użytku. Przepisy krajowe nie będą mogły jednak naruszać normalnego korzystania z utworu i godzić w interesy twórcy.
Aby zaangażować wydawców w tworzenie formatów dostępnych dla osób niewidomych państwa będą mogły na własnych terytoriach stosować zasadę tzw. dostępności handlowej. Polega ona na tym, że korzystanie z utworów w ramach dozwolonego użytku w danym kraju będzie możliwe, jeśli na jego terytorium nie będzie można komercyjnie nabyć utworu w formacie dostępnym dla niewidomych.
Traktat zawiera również postanowienia dotyczące ochrony zabezpieczeń technicznych utworów i gwarantuje ochronę prywatności beneficjentów.
Informacje o funkcjonowaniu traktatu w poszczególnych państwach, w tym o podmiotach i instytucjach uprawnionych do dystrybucji kopii utworów, zainteresowane osoby uzyskają w punkcie informacyjnym, który WIPO zobowiązane jest utworzyć w swoim biurze w Genewie.
Aby traktat wszedł w życie musi go ratyfikować 20 państw będących członkami WIPO. Podczas piątkowej ceremonii polski ambasador Witold Spirydowicz zaakceptował jego treść. Proces ratyfikacji traktatu w Polsce zostanie uruchomiony po jego podpisaniu.
Uczestnicy konferencji uznali, że traktat jest historyczny. Podczas sesji plenarnej, na której został przyjęty, dyrektor generalny WIPO Francis Gurry, stwierdził, że traktat faktycznie przyniesie korzyści osobom z dysfunkcją wzroku.
– To zwycięstwo osób niewidomych—podsumował Francis Gurry i dodał, że przedstawiciele z różnych krajów w ten sposób pokazali, że wspólnie potrafią rozwiązywać konkretne problemy i osiągnąć konsensus.
Stevie Wonder, który przysłuchiwał się w Marrakeszu trwającym dwa tygodnie negocjacjom, wezwał delegatów do zapewnienia, że ich państwa przystąpią do ratyfikacji traktatu.
Poszerzanie dostępu do materiałów drukowanych dla osób niewidomych jest bardzo ważną kwestią. Według WHO na świecie żyje dziś 314 milionów osób niewidomych i niedowidzących. Polski Związek Niewidomych zrzesza natomiast ok. 60 tys. osób. Jednocześnie szacuje się, że liczba osób nie mogących czytać czarnego druku w Polsce wynosi 300 tys. osób.